Incontournable
article | Temps de Lecture5 min
De compositie van Berzé-la-Ville is een slimme en unieke intellectuele constructie die het Cluniacale gedachtegoed weerspiegelt.
De boodschappen van de Cluniac schilderkunst
Voor de apsis kozen de kunstenaar en opdrachtgever de overhandiging van de wet en de sleutels aan Petrus en Paulus. Een zeldzaam thema in de Romaanse muurschildering.
In feite was het de bedoeling om in deze privékapel van een van de grootste abten van Cluny de directe afhankelijkheid van Rome te illustreren, om het belang van Petrus en Paulus te laten zien bij de bouw van de abdij en de overdracht van hun relikwieën aan Cluny.
© Centre des monuments nationaux / David Bordes
De rol van Petrus, die de sleutels van de kerk ontvangt, staat op één lijn met die van Paulus, de missionaris bij uitstek, de man die de eerste kerken stichtte in het Middellandse Zeegebied.
Petrus en Paulus staan in een wandelende houding en hun fysieke grootte onderscheidt hen van de andere apostelen, die ineengedoken zitten. Dit beeld van de Kerk in opmars, afkomstig uit het Oosten en waarvan de missie in het Westen een aflossing vond in Cluny, wordt versterkt door de aanwezigheid van de heiligen beneden, meestal van Oosterse afkomst.
© Centre des monuments nationaux / David Bordes
Een nieuw iconografisch model
Het thema van de overhandiging van de wet en de sleutels (Traditio legis et clavium), van vroegchristelijke en Karolingische oorsprong (van 200 na Christus tot de 10e eeuw), werd opnieuw opgepakt en getransformeerd volgens debijzondere historische context van het einde van de 10e eeuw.
Het is daarom een synthese van verschillende oude modellen, onderdeel van een revivalbeweging die in Rome werd geïnitieerd. In de andere apsissen in de voormalige gebieden van Bourgondië is het daarentegen de traditionele iconografie van de Maiestas Domini (Christus in Majesteit) die wordt afgebeeld.
© Centre des monuments nationaux / David Bordes
Het unieke beeld van Berzé weerspiegelt dus de wens van de abt om een bepaalde boodschap over te brengen. Het zou de wens kunnen weerspiegelen om de dualiteit tussen aardse en hemelse macht te tonen, terwijl het een belangrijke grens markeert tussen het land van Sint Pieter en het land onder Germaanse keizerlijke overheersing. Het drukt zowel de machtsoverdracht uit van Petrus en Paulus naar hun opvolgers als het gezag van de paus over de bisschoppen.
© David Bordes - Centre des monuments nationaux